Rouw, we krijgen er allemaal te maken. Het verlies van een dierbare, het verdriet en de pijn. Niemand ontkomt eraan en ieder rouwt op zijn eigen manier. Hoe pijnlijk en vervelend ook, rouwen hoort bij het leven. In het begin is het vaak het zwaarst. Je weet niet hoe om te gaan met het verlies en hoe het verder moet.
We overwinnen niet ons verdriet maar het verdriet wordt meer en meer deel van ons leven.
Coen Verbraak (journalist en programmamaker) sprak met rouwenden in het programma Kijken in de Ziel. In het interview hierna vertelt hij hoe mensen in de rouw zitten.
" Rouwen is de prijs die we betalen voor liefde."
Rouw brengt vaak ook iets ongemakkelijks voor de omgeving met zich mee.
Je vraagt je af wat je kunt zeggen, wat de rouwende kan helpen of juist niet.
Rouwenden zelf zijn daar behoorlijk eenstemmig en duidelijk over.
De volgende tips zijn op hun ervaringen gebaseerd.
Tip 1. Het gaat niet over jou.
Vaak willen mensen laten weten hoe jouw verlies hén raakt. Of men wil het eigen verhaal aan je kwijt. Ook sluit men vaak af met een zin als ‘laat me weten als je iets nodig hebt’. Hiermee wordt de verantwoordelijkheid voor het vragen van hulp
naar de rouwende geschoven.
Tip 2. Er is geen positieve kant.
Veel opmerkingen zijn bedoeld om je op te vrolijken. Het is een vriendelijk gebaar maar het is (bijna) nooit welkom. Zulke opmerkingen bevatten meestal het woord ‘tenminste’ zoals‘ Je hebt tenminste nog’……… ‘Je vader/moeder heeft tenminste… ‘.
Zo dwing je mensen naar het positieve te kijken terwijl zij zich verschrikkelijk voelen. Erken in plaats daarvan dat het een nare situatie is en beaam de gevoelens van de rouwende.
Tip 3. Wees voorzichtig met religie.
Je geloof in God belijden aan een persoon die niet gelovig is, kan iemand onnodig raken en kwetsen. Zolang je niet weet wat het geloof van de rouwende is, kun je je beter onthouden van opmerkingen als ‘Zij is nu in een betere plaats‘, of ‘Het was God plan’.
Tip 4. Vertel een rouwende niet hoe hij/zij zich moet voelen.
Ieder rouwt op z’n eigen manier. Zeg geen dingen als ‘wees sterk’ maar meer iets als: ‘Wat je ook voelt en wanneer je dat ook voelt, het is OK’.
Dat kan bevrijdend werken voor de rouwende.
Tip 5. Wat je kunt doen en zeggen …
Als je degene kent die is overleden, vertel dan de rouwende een verhaal over die persoon,bij voorkeur in geschreven vorm zodat de familie het verhaal kan delen. Ken je de persoon die is overleden niet persoonlijk, dan kun je iets zeggen als ‘Ik kende je man/vrouw/vriend/kind niet, maar jou kennende moet hij/zij…………………
Is er gelegenheid voor een kort persoonlijk gesprekje dan zijn de volgende beginzinnen wellicht behulpzaam: ‘Ik weet hoe je van haar hield’. ‘Ik wou dat ik de juiste woorden voor je had’. ‘Ik kan me niet voorstellen wat je doormaakt op dit moment maar ik ben er om naar je te luisteren als je me nodig hebt’.
Tenslotte als je echt iets voor een rouwende wilt betekenen:
geef praktische hulp. Bied het niet aan, maar doe het gewoon: doe de was, breng eten, bied een luisterend oor.
Iepie Lindenboom-Hospes – uitvaartbegeleidster & ondergetekende organiseerden recent een informatie-avond over rouw. Tijdens de avond kwamen verschillende manieren die kunnen helpen bij het omgaan met rouw en verlies, voorbij. Deelnemers konden zelf kiezen waar zij meer over wilden weten en wat ze wilden uitproberen. De tafels en workshops werden goed bezocht. De deelnemers reageerden zeer positief.
Aan het programma werkten mee:
Anne Akke Fopma – beeldend kunstenaar - Staal & Steen - beeldhouw workshop
Elske Posthuma - haptonoom met specialisatie in rouw & verlies
Eef Heinhuis - mindfulnesstrainer - mindfulness workshop
Geertje de Jong - Nifelsaakjes - troostdekens en troostknuffels
Gryt Helfferich – therapeut rouwverwerking - hulp bij verliesverwerking -
Hendrik Ype de Vries - rouwverwerking bij het afscheid nemen
Iepie Lindeboom - Uitvaartbegeleidster-rouwverwerking door het maken van een wade
Marian Ypma - Studio Fitaal - voor een fijne stoelmassage
Mettalina Baarda-Kuiper - Aandacht voor verlies. De avond sloot af gezamenlijk met
Jannie Brandsma - Zangeres, zanglerares en koordirigente.
'Liefhebben
is beschutten
zonder vast te houden,
ruimte scheppen
in tijd en eeuwigheid.'
---
'Liefhebben
heeft te veel voeten in de aarde
om zonder verdriet
te kunnen zijn.'
Kris Gelaude
Zo is liefhebben
Comments